Bank Millennium zakończył pierwsze półrocze 2023 roku z zyskiem netto w wysokości 350 mln zł. Zarząd wskazał jednak, że wynik ten mógłby przekroczyć ponad mld zł, gdyby nie konieczność tworzenia wysokich rezerw na ryzyka prawne związane ze sporami frankowymi.

W 2023 roku coraz większa liczba kredytobiorców decyduje się na drogę sądową w celu unieważnienia swoich umów kredytowych powiązanych z frankiem szwajcarskim. Orzecznictwo w tego typu sprawach jest już ugruntowane i wyraźnie sprzyja konsumentom. Dane z pierwszego półrocza pokazują, że frankowicze wygrywali prawomocnie ponad 99% spraw, a większość z nich kończyła się całkowitym unieważnieniem umowy. Do sądu mogą udać się zarówno osoby, które nadal spłacają kredyt, jak i te, które już uregulowały zobowiązanie wobec banku.

Podstawą do unieważnienia są tzw. klauzule abuzywne, czyli niedozwolone zapisy dotyczące mechanizmów przeliczeń walutowych. Dotyczy to zarówno kredytów indeksowanych, jak i denominowanych. Klauzule te dawały bankom jednostronne prawo do ustalania kursu waluty, co wpływało na wysokość zobowiązań kredytobiorców, a ci nie mieli żadnej możliwości kontroli nad warunkami spłaty.

Najwięcej umów zawieranych w latach 2005–2008 było powiązanych z kursem franka szwajcarskiego. W przypadku kredytów indeksowanych kwota była określana w złotówkach, ale przeliczana po kursie kupna CHF według tabeli banku. Przy kredytach denominowanych kwota widniała w umowie w CHF, a wartość w złotówkach była ustalana dopiero przy wypłacie środków. W obu przypadkach harmonogram spłat był zależny od kursów ustalanych jednostronnie przez bank.

Takie umowy oferowały m.in. mBank, Bank Millennium, Polbank (obecnie Raiffeisen), GE Money (obecnie BPH), Getin Bank, Kredyt Bank (obecnie Santander BP), ING Bank Śląski, Deutsche Bank, PKO BP (w tym Nordea), Fortis Bank, BGŻ (obecnie BNP Paribas), BZ WBK (obecnie Santander Bank Polska) czy BOŚ Bank.

Co istotne, unieważnienie dotyczy nie tylko aktywnych umów. Byli kredytobiorcy, którzy spłacili już swoje zobowiązania, również mogą skutecznie dochodzić zwrotu nadpłaconych środków. Zgodnie z wyrokiem TSUE, przedawnienie roszczeń rozpoczyna się dopiero wtedy, gdy konsument uzyska świadomość, że umowa zawierała niedozwolone zapisy.

W przypadku kredytów aktywnych sąd może dodatkowo przyznać zabezpieczenie w postaci zawieszenia spłaty rat na czas procesu. Przy kredytach już spłaconych postępowanie ogranicza się do roszczenia o zapłatę. W obu sytuacjach kluczowe jest wykazanie abuzywności zapisów umownych oraz faktu, że konsument nie miał wpływu na ich treść.

Dzięki wyrokom TSUE i jednolitej linii orzeczniczej sądów, frankowicze – także ci, których sprawy dotyczą kredyt frankowy kraków – mają obecnie bardzo duże szanse na unieważnienie swoich umów i odzyskanie nadpłaconych środków.

Posiadacze kredytów we frankach, którzy zakończyli już spłatę zobowiązania, często nie zdają sobie sprawy, że nadal mogą dochodzić zwrotu nadpłaconych pieniędzy od banków.

W ostatnim czasie banki prowadzą intensywne kampanie informacyjne, w których promują ugody dla posiadaczy kredytów walutowych. Ich przekaz sprowadza się do prostego hasła: ugoda jest szybsza, tańsza i mniej stresująca niż droga sądowa.

Santander Bank, podobnie jak inne instytucje finansowe, promował przewalutowanie zobowiązań frankowych na złotówki, podkreślając zalety takiego rozwiązania. Bank wskazywał, że ugoda to sposób na stabilizację sytuacji kredytowej, jednak pomijał potencjalne korzyści wynikające z unieważnienia umowy w sądzie.

Na początku października 2023 roku oczekiwano, że Sąd Najwyższy wyda uchwałę w sprawie dopuszczalności stosowania zarzutu zatrzymania przez banki w postępowaniach frankowych.